Satranç oynayan her oyuncu bir plan dahilinde oynaması gerektiğini duymuştur veya okumuştur ama oyun içinde bu planları nasıl yapacağını tam olarak bilemez. Eski satranç ustaları “En kötü plan bile, hiç plansız oynamaktan daha iyidir” der. Neden ? çünkü kötü bir plan doğrultusunda oynarken bile pozisyonunuzu geliştirmeye çalışırsınız. Satranç oyununda plan yapmak akıllıca bir harekettir. Ama en iyi planlar da esnek ve uygulanabilir olan planlardır. Bunu unutmayın. 
Yapılan planlarda esneklik önemlidir. Büyüklük de. Bu iki özellik bir araya geldiğinde en iyi sonuçları verir. Gerçek satranç oyuncuları oyun içindeki durumu sürekli olarak incelemek, gerekiyorsa düzeltmeler yapmak zorundadırlar. Hedefe yaklaştıkları zaman, zafere ulaşmak için bir başka plan yapmaya veya mevcut planı geliştirmeye çalışırlar. Bazen oyuncuların sahip olduğu katı fikirler, oyun içindeki alternatif yolların bulunmasını engelleyerek oyuncunun elini kolunu bağlayabilir. Oyunun konumu, o anda bir hamlenin yönünün değiştirilmesini gerektirebilir. Oyunun gerçek durumunu göz ardı ederek önceden belirlenen bir planı inatla uygulamaya çalışmanız kötü bir sonuca götürebilir. Oyun içinde zihinsel bakımdan esnek ve çevik olmalısınız.
Yönteminiz ne olursa olsun, düşünceleriniz açık seçik, kesin ve esnek olmalıdır. Oyun içinde öncelikle daha kısa planlar yapmayı hedeflemelisiniz. Bu tür planların sonuçlarını tahmin etmek ve denetim altında tutmak daha kolaydır. Plan yapmadan oynarsak tahta üzerinde kontrol dışı birçok şey olabilir. Kuşkusuz, bunların çoğu kötü şeyler olacaktır. Unutmayın, sadece taşları ileri sürerek iyi sonuçları almayı bekleyemezsiniz.
“Eğer bir hata, veya bir şüpheli hamle yaparsanız, sıkılmanıza ve her şeyi kaybettim diye düşünmenize gerek yoktur. Kendinizi yeniden oyuna verip, bu yeni durumda yeni bir plan bulmanız gerekir.” - GM Bronstein
Satranç eğitmenlerin bu konuda oldukça fazla alıştırmalar yapması gerekir. Satranç oyununda plan dahilinde oynayabilmek için taktiksel oyun bilgisinin yanı sıra oyuncunun kendisini konumsal olarak da geliştirmesi gerekir. Konumsal düşünme belirli bir oyun tecrübesiyle oluşabilir. Satranç tahtası üzerinde konuşlanan taşların durumu ve yapabilecekleri hakkında değişik alıştırmalar yapmak gerekir.
Satranç oyununda iyi bir plan yapabilmeniz için belirleyici öğeler: sahip olduğunuz satranç bilginiz, deneyiminiz ve yeteneğiniz olacaktır. Ayrıca hayal gücünüz, doğru hesaplama, yaratıcı düşünme gibi özellikleriniz, sizin konumları doğru değerlendirme ve uygulanabilir planlar yapmanıza yardımcı olacaktır.
Mutlu kalın, Sağlıkla kalın, Satrançla kalın
TURGAY ÜLKER
Satranç Öğretmeni, Antrenörü, Spor koçu
Akıl ve Zeka Oyunları formatör eğitmeni