Normal satranç 8x8 boyutunda tahtada oynanırken, Timurlenk satrancı 10x11 boyutlarında oynanmaktadır. Ve bu oyun tahtasının kenarlarına Timur, 2 tane de çıkıntı yapmış, bu çıkıntılara da Şahın evi adını vermiş. Ayrıca bu satrancın taşları da değişik ve ayrıca ekstra taşlar da eklenmiş.

Peki bu satranç nasıl ortaya çıkmış?

Timur satranç oynamayı çok seven bir hükümdarmış. Bu yüzden kendine has tekniklerle kendi satrancını geliştirmiş. Ne zaman sıkılsa, sinirlense ya da düşünmesi geren bir durum olsa, kendi satranç ekibini toplar satranç oynar ve rahatlarmış. Bu sayede de stratejik düşünme kabiliyetini geliştirirmiş.

Bu satrancın taşlarına bir bakalım.

Fil, Deve, Mancınık, Kale, At, Dabbabe, Zürafa, Bakan, Şah, Vezir, Piyonların Piyonu, Mancınığın Piyonu, Devenin Piyonu, Filin Piyonu, Bakanın Piyonu, Şahın Piyonu, Vezirin Piyonu, Zürafanın Piyonu, Dabbabenin Piyonu, Atın Piyonu, Kalenin Piyonu

Taşların dizilişleri

- İlk sıra dizilişi;

Fil, Deve, Mancınık, Mancınık, Deve, Fil

- İkinci Sıra Dizilişi;

Kale, At, Dabbabe, Zürafa, Bakan, Şah, Vezir, Zürafa, Dabbabe, At, Kale

- Üçüncü Sıra Dizilişi;

Piyonların Piyonu, Mancınığın Piyonu, Devenin Piyonu, Filin Piyonu, Bakanın Piyonu, Şahın Piyonu, Vezirin Piyonu, Zürafanın Piyonu, Dabbabenin Piyonu, Atın Piyonu, Kalenin Piyonu

Normal satranç ile ortak taşlar hemen dikkatinizi çekmiştir. “Kale, At, Vezir, Şah, Fil” gibi.

Peki bu taşların hareketleri nasıl?

Şah; normal satrançla aynı, her yöne bir kare hareket ediyor.

Bakan; çapraz şekilde bir kare ilerler.

Vezir; yatay ve dikey olarak bir kare hareket eder.

Zürafa; çapraz bir kare, yatay ve dikey olarak üç kare hareket eder, ayrıca normal satrançtaki at gibi L şeklinde hareket eder.

Dabbabe; normal satrançtaki fil gibi çapraz hareket eder ancak 2 kare gidebilir sadece.

At; normal satrançtaki at gibi L şeklinde hareket eder.

Kale; normal satrançtaki kale gibi sağ-sol, ve yukarı-aşağı uçtan uca hareket ediyor.

Fil; çapraz iki kare hareket edebilir.

Deve; çapraz olarak bir kare ileri, dikey olarak da iki kare hareket eder.

Mancınık; iki kare dikey ya da yatay hareket eder. Geri dönemez.

Piyonlar; sadece bir kare hareket eder

Timur satrancının kuralları nelerdir?

Piyonlar normal satrançta rakip oyuncunun son sırasına geldiğinde vezir, kale, fil gibi taşlara dönüşüyordu. Bu satrançta bir farklılık var. Burada mancınığın piyonu ulaşırsa mancınık, filin piyonu ulaşırsa fil, kalenin piyonu ulaşırsa kale gibi her piyon ismini taşıdığı taşı alır.

Ancak önemli bir fark var; şahın piyonu gittiğinde tabi ki şah olmuyor. Burada devreye Prens diye dışarıdan oyuna giren bir taş devreye giriyor.

Piyonun piyonuna gelecek olursak da, piyonun piyonu oraya ulaştığında olduğu yerde kalır ve hareket etmez ve rakip bu taşı yiyemez. Diğer taşlar son sıraya geldiğinde normal satrançtaki gibi yer değiştirip taşları korur.

Peki prens ne işe yarıyor?

Timur satrancında oyunu bitirmek için “Şah Ruh” denilir. İş te prens tam burada devreye girer ve oyunu bitirir.

Hangi durumlarda oyun kaybediliyor?

- Elinde dışarıdan Şah veya Prens taşı ekleyecek gücü kalmaz ya da kaybederse oyunu da kaybeder.

- Oyun sizin adınıza çıkmaza girerse oyunu kaybetmiş oluyorsunuz.

- Şahını kaybeden oyuncunun, eğer dışarıdan gelen Prensi varsa, Prens Şahın yerine geçiyor. Ancak dışarıdan taş gelemiyor veya Prensi de yoksa oyunu kaybediyor.

Timur satrancı kısaca anlatmak gerekirse bu şekilde bir zeka oyunudur. Bu tarz oyunlar tam anlamıyla baştan sona anlatılamaz elbette. Oynaya oynaya, araştıra araştıra kendimizi geliştirip yeni özelliklerini keşfedebiliriz.