Hafıza, bilginin depo edilmesi ve gerektiği anda kullanılabilir hale getirilmesidir. Bu mekanizma ne kadar iyi çalışıyorsa, o denli güçlü hafıza olduğu kabul edilir. Philidor’un 1783’te iki kişiye karşı körleme oyunu; zamanında insanüstü bir başarı olarak değerlendirilmiştir. 

Hafızanın satranca katkısı nedir?

Hafızanın satrançtaki katkısını üç alanda görebiliriz.
a) Hafızamızdaki satranç teorisinin oyunumuza katkısı
b)Hafızamızdaki satranç kalıplarının oyunumuza katkısı
c)Analiz sonucunda zihinde oluşan konumların hafızamızda tutulmasının oyunumuza katkısı
Hafızamızda ne kadar çok bilgi varsa, bunları ne ölçüde bilinç seviyesine çıkartıp, satrancın hizmetine verebilirsek o ölçüde başarılı oluruz.

Satrancın hafızaya katkısı var mıdır?

Bir satranç oyuncusunun oynadığı oyunu üzerinden süre geçse bile, hiçbir yere bakmadan tahtada yeniden oynayabildikleri, pek çok kişinin bir çok oyunu  hatırlayabildikleri bilinir. Yeni başlayan oyuncularda görülmeyen bu özellik, oyunculuğun ilerlemesiyle gelişir. 

De Groot, 1944’te yaptığı bir araştırmada oyundan gelen bir konumun satranç sporcuları tarafından ne kadar hatırlanabileceklerini ortaya koyan bir çalışma yapmıştır. Bu çalışmada oyunculardan bir süre sonra gösterilen konumu dizmeleri istenmiş. Büyük ustalar %93, ustalar %72, ortalama oyuncular %51 oranında başarı göstermiş. 
1973’te yeni bir araştırma yapılmış. Farklı olarak bu kez, satranç taşları rastgele yerleştirilmiş. Satranç kalıplarına uygun olmayan ve anlamlı bir bütünlük taşımayan yeni konum üzerinde hatırlama testinde oyun gücü ve başarı arasında paralellik bulunamamış.

Satranç bilen ve bilmeyenlerin bir konumu hafızada tutmaları farklıdır. Bu durum, “ satranç diline” aşina olmaları ile ilgilidir. 
Oyundan gelen bir konumu; satranç bilenler, bilmeyenlere oranla daha iyi hafızalarında tutar. Oyuncunun gücü arttıkça, hafızada tutma başarısı artar.  Buna karşın rastgele dizilen konumda ise, hatırlama konusunda oyuncuların seviyesi arasında bir fark gözlenmez. Satranç oynayan çocukların algılama ve hafızalarında belirgin bir artış gösterilmiştir. ( 1987 Amerika’da yapılan bir araştırma)

Hafızayı artıran temel unsur belleği zorlamaktır. Satranç, hafızayı sürekli zinde tutarak unutma problemini önemli ölçüde azaltır. Gelişmiş hafıza, sadece satrançla sınırlı kalmayıp diğer alanlarda da etkisini gösterecektir. Zihinlerini istemli bir şekilde meşgul eden insanlarda ileri yaşta Alzheimer, demans gibi hastalıkların görülme sıklığı azalır. Bu önemli kazanım, yaşamımızı daha etkin kılar. 

O halde; her yaşta, her mekanda satranç oynayalım, oynatalım. Ortaokullarda, seçmeli ders olan satrancın zorunlu ders kabul edileceği günleri bekliyoruz. Sağlıkla ve satrançla kalınız.