Zihinsel hazırlık sporcunun hedefleri arasında güçlü bir bağ kurması, başaracağına inanması ve yarışma gününe her açıdan hazırlanmasıdır. Aynı zamanda kararlı olması, nihai noktaya ulaşıncaya kadar gözü hedefte ilerleyerek, hedefe ulaşmak için karşısına çıkabilecek bütün engellerle ilk günkü inanç, sabır ve iradeyle, her birini aşıncaya dek mücadele etmesi ve hedefe adım adım yaklaşmasıdır. 

Şampiyonlar binlerce saat yapılan antrenman sonrası hedeflerine öyle odaklanırlar ki son ana kadar mücadele etmelerini sağlayan, zihinsel hazırlıkları ve başarma tutkusudur. Şampiyonlar hedefl eri neyi gerektiriyorsa o şekilde hazırlanırlar.

Zorluklardan kaçınmak yerine onları ısrarla ve bilinçli bir şekilde arayan zihin yapısının örneğini yine dünyanın gelmiş geçmiş en iyi satranççılarından Garry Kasparov’da görüyoruz. 1985 yılında şampiyon olan Kasparov dünya şampiyonluğu maçında ilk oyunu alana kadar 5-0 geriye düştü. (Maçta beraberlikler sayılmıyordu). Saldırgan tarzı ve dinamik oyunları sevmesi, keskin varyantlara girmesi, Kasparov’un hamlelerini tahmin edilebilir yapıyordu. Savunmadayken bile sürekli karşı saldırı yolları arıyor, küçük üstünlükler ona yetmiyordu. Taşların tahtanın her yerinde uçuştuğu ve ilk hatayı yapan oyuncunun kaybettiği keskin enerjik oyunları seviyordu. Karpov varyantlarını onun bu tarzına göre seçmişti ve 5-0 öne geçmişti. Kasparov eğer bir oyun daha kaybetseydi şampiyon olamayacaktı ve bugün ondan bahsetmeyecektik. Ama o bir oyunu kaybetmedi dayandı, uyum sağladı. Karpov’un sakin oyun tarzına göre oyun stilini değiştirdi, direndi ve maçı 5-3 ‘e getirdi. Daha sonra maç Sovyetlerin baskısıyla, maçın beş aya uzamasından dolayı oyuncuların çok yorulmuş olması gerekçesiyle, Uluslararası Satranç Federasyonu Başkanı Campomanes’in maçı sonlandırmasıyla sonuçlanmıştır. (Camponmanes 25 sene sonra KGB ajanı olduğunu itiraf etmiştir). Sonraki maça 24 oyunluk bir sınırlama getirildi ve Kasparov maçı kazandı. Daha sonra da 15 sene şampiyonluğu kimseye kaptırmadı. Her koşulda başarıya olan inanç başarı için şarttır. Yani şampiyonların hayatında bahane yoktur. Şampiyonlar anormal koşullarda normal ve tahmin edilebilir sonuç üretmişlerdir. Sıkıntılı koşullara uyum sağlayıp, pes etmeyerek hedeflerine ulaşmışlardır.

Zihinsel hazırlık; sporcunun hedefle arasında güçlü bir bağ kurması, başaracağına inanması ve yarışma gününe her açıdan hazırlanmasıdır. 
Aynı zamanda kararlı olması, nihai noktaya ulaşıncaya kadar gözü hedefte ilerleyerek, hedefe ulaşmak için karşısına çıkabilecek bütün engellerle ilk günkü inanç, sabır ve iradeyle, her birini aşıncaya dek mücadele etmesi ve hedefe adım adım yaklaşmasıdır.
Teknik Hazırlık

Teknik hazırlık, yapılan sporda tekniği geliştirmek ve mükemmelleştirmek için yapılan çok tekrarlı ve detaylı alıştırmalardır. 

Teoride herkes kolaylıkla satranç oynamayı öğrenebilir, ancak iyi seviyeye çıkmak isteyen sporcunun çok detaylı teknik analizleri yapması gerekir.
Satrançta oyun safhalarını açılış, oyun ortası ve oyun sonu olarak sınıflandırabiliriz. Açılış, oyunun devamındaki başarınızı belirleyecek evredir. Daha açılışta kazanılmış ve kaybedilmiş pek çok oyun vardır ve yüzyıllardır süregelen bilgi birikiminin en çok kullanıldığı safhadır. Bu aşamada plan yapılır (Örneğin basitçe 5 aşamalı bir plan 1. Merkez karelere piyon çık, 2. Hafif taşlarını geliştir, 3. Şahın güvenliğini sağla, 4. Kalelerin bağlantısını yap, 5. Kalelerini merkezi hatlara getir.) Açılışta favori devam yollarıyla ilgili bilgi sahibi olunabilir, büyük ustaların analizli oyunları konumlar tahtaya dizilerek incelenebilir. Belirli konumları incelemek ve iyice anlamak, benzer diğer konumlara da hakimiyeti kolaylaştıracaktır.

Oyun ortasında yaratıcılık ve özgünlük hakimdir. Tabii bilgi de bu aşamada çok önemlidir: Bu konum hangi açılıştan geldi ve burada temel prensipler ne? Daha önce bu konumda nasıl bir karar vermiştim? Büyük ustalar bu konumda hangi varyantları tercih ediyorlar? Stratejik prensipleri nasıl uygulamalıyım? (Kanat atağına en iyi yanıtın merkezden verilmesi gibi.) Gibi soruların cevaplarını bularak ilerlediğimiz bir safh adır oyun ortası. Bu aşamada genel olarak satranç oyuncularının stilleri arasında farklılıklar ortaya çıkabilir. Örneğin eski dünya şampiyonlarından Petrosian, profilaktik olarak bir zayıflığı ortaya çıkmadan engellemek düşüncesindeyken, yine eski dünya şampiyonu Tal, feda yapabileceği bir konuma girmek için variant tercih edebilir. Yani iki şampiyon en iyi hamlelerini düşünürken birbirinden farklı hareket etmektedir. Büyük usta Kotov “Play Like a Gramdmaster” isimli kitabında bu farklılıkların, yaratıcı düşüncenin ve kişinin bireyselliğinin ifade edilmesine imkan sağlamasından dolayı satrancın sanatsal yönünü ortaya çıkardığını vurgulamaktadır.

Teknik hazırlıkta güçlü ve zayıf yanlarımızın ve karar verme alışkanlıklarımızın farkına varmak zorundayız. Karar verme kişiye özgü bir process ve herkesin karar verme süreci DNA’larımız kadar farklı. Keskin mi yoksa sakin konumları mı seviyoruz? Hesaplama gücümüzü artıracak alıştırmalara ne kadar zaman ayırıyoruz? Kendi oyunlarımızı yeterince analiz ediyor muyuz?

Her alanda olduğu gibi satrançta da kendi özelliklerinin farkında olanlar, kendini sürekli zorlayanlar, konfor alanını genişletenler başarılı olur.
Satrançta ilerlemek isteyen herhangi birisinin sadece sevdiği çalışmaları değil sevmediklerinde de uzmanlaşması ve bıkmadan usanmadan çalışması gerektiğini düşünüyorum. Yeni zorluklar aramak ve daha önce kimsenin yapmadığı şeyleri başarmaya çalışmak da ilerlemenin esasıdır.

Son olarak gelmiş gelmiş en büyük satranç antrenörlerinden Dvoretsky’ye göre satrançta başarının formülünü vermek istiyorum. Dvoretsky, satrançta başarının bileşenlerini şu şekilde formülize etmiştir :
(Başarı = Kişisel Özellikler x Satranç Ustalığı)

Kişisel özellikler:Satranç yeteneği, sağlık, enerji rezervleri, hedef odaklılık, kazanma isteği, rekabetçi karakterden oluşur. Kişisel özellikleri 5 ve satranç ustalığı 5 olan bir kişi (5×5=25) , kişisel özellikleri 2 ve satranç ustalığı 9 (2×9=18) olan kişiden daha çok ilerleme sağlayacaktır (25>18).
Bu sayıda satranç özelinde hazırlığın önemini ve başarıyı oluşturan bileşenleri anlatmaya çalıştım. Aslında sevdiğimiz bir sporda başarılı olmuş sporculara biraz daha yakından bakarsak, onların hayatından kendi günlük hayatımıza uygulayabileceğimiz ilham verici başarı örnekleriyle karşılaşabiliriz.